Πολιτικά Κόμματα και Συστήματα στη Σύγχρονη Ευρώπη

Κωδικός μαθήματος
6010Υ
Μονάδες ECTS
5
Εξάμηνο
Εξάμηνο ΣΤ
Κατηγορία μαθήματος
Κατεύθυνση
Πολιτική Επιστήμη
Διδάσκων καθηγητής

ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ

Περιγραφή μαθήματος

Το μάθημα εξετάζει το ρόλο και τις μορφές των πολιτικών κομμάτων και των κομματικών συστημάτων στις λειτουργίες δημοκρατικής αντιπροσώπευσης, άσκησης της πολιτικής εξουσίας, καθώς και του δημοκρατικού ελέγχου αυτής. Στις θεματικές ενότητες του μαθήματος περιλαμβάνονται η σύνδεση του κομματικού φαινομένου με την παγίωση της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, ζητήματα πολιτικής κουλτούρας, τυπολογίες των κομματικών συστημάτων, οι πολιτικές ιδεολογίες και ο ρόλος των κομμάτων στη λειτουργία των κοινοβουλευτικών θεσμών και της εκτελεστικής εξουσίας. Ακόμη, εξετάζονται η επίδραση κοινωνικών παραγόντων και ιστορικών γεγονότων στη διαμόρφωση συγκεκριμένων διακυβευμάτων και, συνακόλουθα, στην άνοδο ή παρακμή συγκεκριμένων κομμάτων. Τέλος, εξετάζεται η ‘κρίση αντιπροσώπευσης’ που αντιμετωπίζουν οι σύγχρονες αναπτυγμένες δημοκρατίες.

* Το μάθημα έχει προαπαιτούμενο*

ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Επίπεδο 7 Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων 

Γνώσεις: Οι φοιτητές έχουν αποκτήσει τις βασικές γνώσεις για τις έννοιες και τα φαινόμενα τα οποία εξετάζει η Πολιτική Επιστήμη, καθώς τα μεθοδολογικά εργαλεία ανάλυσης. Η ικανότητα κριτικής γνώσης προάγεται μέσω της συγκριτικής αξιολόγησης των πολιτικών συστημάτων αντικείμενο 

Ικανότητες:Οι φοιτητές αποκτούν την ικανότητα να αξιοποιήσουν τις ευρύτερες γνώσεις και εργαλεία για την κατανόηση των επιμέρους ζητημάτων τα οποία εγείρονται στα πολιτικά συστήματα στην Ευρώπη. Μαθαίνουν να διακρίνουν τη συνάφεια ορισμένων ερμηνευτικών εργαλείων και να διαμορφώνουν τις κατάλληλες αναλυτικές προσεγγίσεις στην εργασία του μαθήματος. Εξοικειώνονται με την ανάλυση εμπειρικών στοιχείων και την αξιοποίηση θεωρητικής γνώσης για την ερμηνεία ζητημάτων τα οποία αφορούν στους θεσμούς, το πολιτικό προσωπικό, τις στρατηγικές και τα πολιτικά φαινόμενα εν γένει. Οι φοιτητές συνδυάζουν γνώσεις από διαφορετικούς κλάδους της Πολιτικής Επιστήμης (όπως πχ η Πολιτική Κοινωνιολογία, η Συγκριτική Πολιτική, η Πολιτική Ηγεσία κά), προκειμένου να αποκτήσουν στέρεες γνώσεις και ικανότητα κριτικής ερμηνείας. 

Δεξιότητες: α) επεξεργασίας εμπειρικών στοιχείων και δημιουργίας γραφημάτων για την παρουσίαση στοιχείων σχετικών με τη λειτουργία των πολιτικών συστημάτων, β) προφορικής παρουσίασης της εργασίας τους με τη χρήση σχετικών τεχνολογιών, γ) τεκμηριωμένης γραπτής απάντησης στο πλαίσιο της προόδου σε ερωτήματα τα οποία προϋποθέτουν την κριτική γνώση των ζητημάτων του μαθήματος, δ) ανταπόκρισης στα ερωτήματα της προφορικής εξέτασης με έμφαση στη δυνατότητα του φοιτητή να παρουσιάσει τις γνώσεις του με άμεσο και ολοκληρωμένο τρόπο.

ΓΕΝΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ

Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών

Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών

Το μάθημα αποσκοπεί στην ανάπτυξη γνώσεων σχετικά με την επίδραση κοινωνικών, πολιτικών και άλλων παραγόντων στη διαμόρφωση των πολιτικών συστημάτων στην Ευρώπη. Αναλύονται γενικότερα ζητήματα εκδημοκρατισμού και οι φοιτητές αντιλαμβάνονται τις σχετικές διαδικασίες και τους παράγοντες που διευκόλυναν την παγίωση των δημοκρατικών θεσμών ή αποτελούν στοιχεία αμφισβήτησης της δημοκρατίας. Ταυτόχρονα, οι φοιτητές καλούνται να διατυπώσουν τα δικά τους ερευνητικά ερωτήματα και να αναζητήσουν απαντήσεις μέσω της συμμετοχής τους στο πλαίσιο των σεμιναρίων, καθώς και τις ατομικές εργασίες που αναλαμβάνουν. Με τον τρόπο αυτό, ενθαρρύνονται να μελετήσουν την σχετική βιβλιογραφία, να αποκτήσουν μία κριτική προσέγγιση στα πολιτικά γεγονότα, να αναζητήσουν πολύπλευρες ερμηνείες και να τεκμηριώσουν τις θέσεις τους με συγκεκριμένα ευρήματα έρευνας και ανάλυσης.  Με έμφαση στις ομοιότητες, όσο και στις διαφορές, μεταξύ των ευρωπαϊκών πολιτικών και κομματικών συστημάτων οι φοιτητές εξοικειώνονται με βασικά εργαλεία έρευνας και ανάλυσης της πολιτικής επιστήμης σχετικά με τη λειτουργία των πολιτικών θεσμών (κυβέρνηση, κόμματα, κοινοβούλιο) και τη δημοκρατία (εκλογές, λογοδοσία, διακυβέρνηση κά).

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Σύντομη Περιγραφή Μαθήματος

Το μάθημα εξετάζει το ρόλο και τις μορφές των πολιτικών κομμάτων και των κομματικών συστημάτων στις λειτουργίες δημοκρατικής αντιπροσώπευσης, άσκησης της πολιτικής εξουσίας, καθώς και του δημοκρατικού ελέγχου αυτής. Στις θεματικές ενότητες του μαθήματος περιλαμβάνονται η σύνδεση του κομματικού φαινομένου με την παγίωση της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, ζητήματα πολιτικής κουλτούρας, τυπολογίες των κομματικών συστημάτων, οι πολιτικές ιδεολογίες, ο ρόλος των κομμάτων στη λειτουργία των κοινοβουλευτικών θεσμών και της εκτελεστικής εξουσίας. Ακόμη, εξετάζονται η επίδραση κοινωνικών παραγόντων και ιστορικών γεγονότων στη διαμόρφωση συγκεκριμένων διακυβευμάτων και συνακόλουθα, στην άνοδο ή παρακμή συγκεκριμένων κομμάτων, καθώς και η συζήτηση για την ‘κρίση αντιπροσώπευσης’ που αντιμετωπίζουν οι σύγχρονες αναπτυγμένες δημοκρατίες. Οι διαλέξεις διαρθρώνονται σε τέσσερις βασικές ενότητες

Α΄Μέρος: Οι ώριμες δημοκρατίες της Ευρώπης 

Β΄ Μέρος: Οι νέες δημοκρατίες της Ευρώπης 

Γ΄Μέρος: Κόμματα και Κομματικά Συστήματα 

Δ΄ Μέρος: Κυβερνήσεις και Κοινοβούλια

 

Το μάθημα αναπτύσσεται σε 13 μαθήματα.

 

Τίτλος ενότητας
1.    Παγίωση των δημοκρατικών θεσμών μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Κράτος και Κοινωνία στην Ευρώπη. 
2.    Συγκριτική αξιολόγηση: Δομή της Εκτελεστικής Εξουσίας 
3.    Συγκριτική αξιολόγηση: Κομματικά συστήματα και Εκλογές
4.    Συγκριτική αξιολόγηση: Θεσμοί Αντιπροσώπευσης
5.    Συγκριτική αξιολόγηση: Ιδεολογίες και Κόμματα
6.    Οι παγιωμένες δημοκρατίες
7.    Τα νέα δημοκρατικά συστήματα 
8.    Πρόοδος
9.    Προκλήσεις για τη δημοκρατία και ζητήματα εμβάθυνσης
10.    Η διαμόρφωση δημόσιων πολιτικών και η επίδραση της ευρωπαϊκής ενοποίησης
11.    Παρουσιάσεις εργασιών
12.    Παρουσιάσεις εργασιών
13.    Συγκεφαλαίωση. Αποτίμηση και προοπτικές της δημοκρατίας στην Ευρώπη

Η αρίθμηση αναφέρεται στην αντίστοιχη εβδομάδα του μαθήματος.

 

Τρόποι αξιολόγησης φοιτητή:

Πρόοδος (ενδιάμεση γραπτή εξέταση εντός εξαμήνου)
Γραπτή εργασία και παρουσίαση
Προφορική εξέταση στο τέλος του εξαμήνου

ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ

Το μάθημα γίνεται πρόσωπο με πρόσωπο και περιλαμβάνει διαλέξεις και σεμινάρια. Στις διαλέξεις αναπτύσσονται τα θεωρητικά ζητήματα και η πολιτική ανάλυση. Στα σεμινάρια αναπτύσσεται συζήτηση στην οποία οι φοιτητές ενθαρρύνονται να εξετάσουν διαφορετικές προσεγγίσεις, να αναζητήσουν στοιχεία και βιβλιογραφία και να παρουσιάζουν τις εργασίες τους.

ΧΡΗΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ

Μία ειδική πλατφόρμα (eclass) χρησιμοποιείται για την αμφίδρομη επικοινωνία διδάσκοντος-φοιτητών με ανάρτηση χρήσιμου υλικού και πληροφοριών, με δυνατότητες ανάρτησης εργασιών, βαθμολόγησης και online συνεργασίας.  Οι διαλέξεις συνοδεύονται από παρουσιάσεις powerpoint. Με τους τρόπους αυτούς αξιοποιούνται οι ΤΠΕ για πρόσβαση σε ψηφιακό υλικό σχετικό με το αντικείμενο της διδασκαλίας.

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

Δραστηριότητα

Φόρτος Εργασίας Εξαμήνου

Διαλέξεις

13 Εβδ. x 3 ώρες = 39 ώρες

Ατομική Εργασία

3 Εβδ. x 3 ώρες x 1,5 = 13,5 ώρες

Προφορική παρουσίαση

1 ώρα επαφής + 3 ώρες προετοιμασίας= 4 ώρες

Πρόοδος

4 Εβδ. x 3 ώρες x 1,5 = 18 ώρες

Τελικές εξετάσεις

13 Εβδ x 3 ώρες x 1,5 = 58,5 ώρες

Σύνολο Μαθήματος

133 ώρες

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ 

Η αξιολόγηση γίνεται στην ελληνική γλώσσα (κατ’ εξαίρεση στα αγγλικά στους φοιτητές Erasmus). Για την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος απαιτείται βαθμός ίσος ή μεγαλύτερος του 5. Ο τελικός βαθμός προκύπτει από την αξιολόγηση σε τρία διαφορετικά στάδια με διαφορετική βαρύτητα: α) γραπτή εργασία και παρουσίαση (20%), πρόοδος (40%), προφορικές εξετάσεις (40%). Η εργασία είναι έκτασης έως 2.000 λέξεις σε ένα ερευνητικό ερώτημα από μία λίστα θεμάτων που προτείνονται μέσω eclass. Η εργασία πρέπει να ανταποκρίνεται σε συγκεκριμένα και καθολικώς αποδεκτά μεθοδολογικά κριτήρια για τις ακαδημαϊκές εργασίες, να περιλαμβάνει παραπομπές στη σχετική βιβλιογραφία, καλή κατανόηση του ερωτήματος και ικανότητα κριτικής προσέγγισής του. Οι εργασίες παρουσιάζονται στο πλαίσιο των σεμιναρίων, όπου οι φοιτητές λαμβάνουν εποικοδομητικά σχόλια πριν από την οριστική υποβολή τους. 

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

- Βασικά εγχειρίδια:

 

  1. TimBale, Πολιτική στις Χώρες της Ευρώπης, Αθήνα, Κριτική, 2011.  
  2.  LEHNER FU.WIDMAIER, Συγκριτική Πολιτική, Επίκεντρο, 2007.

 

-Προτεινόμενη Βιβλιογραφία:

 

  • RodHague, MartinHarrop, Συγκριτική Πολιτική και Διακυβέρνηση, Αθήνα: Κριτική, 2005.

  • YvesMeny, Συγκριτική Πολιτική, Αθήνα: Παπαζήσης, 1996.

 

Χρήσιμοι σύνδεσμοι:

  • Συλλογικός κατάλογος ελληνικών ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών (πραγματοποιεί ταυτόχρονη αναζήτηση σε όλες τις βιβλιοθήκες): http://www.unioncatalog.gr/ucportal/

  • Κατάλογος βιβλιοθηκών Πανεπιστημίου Πελοποννήσου: http://opac.library.uop.gr/cgi-bin-EL/egwcgi/egwirtcl/targets.egw

  • Κατάλογος ελληνικών βιβλίων που κυκλοφορούν στο εμπόριο (καλά ενημερωμένος για σχετικά πρόσφατες εκδόσεις, τελευταίας δεκαπενταετίας περίπου). Χρησιμεύει για να δείτε τις τιμές, αν ενδιαφέρεστε για αγορά βιβλίων. Προσοχή: Η αναγραφόμενη είναι η τιμή εκδότη, αλλά ενδέχεται να βρείτε βιβλία με μικρή ή και σημαντική έκπτωση (κυρίως σε εκπτωτικά βιβλιοπωλεία της Αθήνας): http://www.biblionet.gr/

  • Κατάλογος διαθέσιμων πανεπιστημιακών συγγραμμάτων (σε ορισμένα από αυτά είναι προσβάσιμος ο κατάλογος περιεχομένων και ίσως ένα τμήμα του βιβλίου, π.χ. η εισαγωγή): https://service.eudoxus.gr/search/

  • Κατάλογος κυρίως αγγλόφωνων βιβλίων σε αρκετά από τα οποία υπάρχει διαθέσιμο τμήμα τους (κατάλογος περιεχομένων, κάποιο κεφάλαιο, ενδεικτικά χωρία κτλ.): http://books.google.gr/

Ευρύτερα γνωστές ηλεκτρονικές διευθύνσεις ειδικευμένες στην καταγραφή πηγών πληροφοριών και στατιστικών στοιχείων σχετικών με την έρευνα των κοινωνικών επιστημών είναι:   

  • Web Sources for Study and Research Around the World:

http://www.intute.ac.uk/socialsciences/

  • Social Science Research Network:

http://www.ssrn.com/

  • The World Factbook:

                                https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/

  • Gateway to Countries and Regions:

http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/0,,pagePK:180619~theSitePK:136917,00.html

  • Political Resources Around the World (countries, governments, parties, media, organizations):

                                http://www.politicalresources.net/

  • Web Sources for Politics and Governments Around the World:

http://www.politicsresources.net/

Επίσης, οι φοιτητές/τριες έχουν πρόσβαση στην ηλεκτρονική πύλη Ζέφυρος με τις ελληνικές ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες: http://www.zephyr.libh.uoc.gr.

 

Εξίσου εφικτή είναι η πρόσβαση στις ακόλουθες ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες στο διαδίκτυο: 

  • Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης

                http://www.ekt.gr

  • Ινστιτούτο Ερευνών Δημόκριτος

                http://www.lib.demokritos

  • Ευγενίδειο Ίδρυμα

                http://www.lib.eugenfound.edu.gr/gr/libframesgr.html

  • Παιδαγωγικό Ίδρυμα

                http://www.pi-schools/library/pi-lib/elec-lib.htm

  • Social Science Research Network (SSRN) www.ssrn.com Composed of specialized research networks supported by the collaboration of scholars devoted to rapid worldwide dissemination of social sicence research.  Site composed of specialized research networks.  The electronic paper collection contains of 121,500 downloadable documents.

  • Directory of Open Access Repositories www.opendoar.org Use the "search repository contents" feature to search for key terms across all of the repositories represented on the directory  

  • OpenArchives.eu  http://openarchives.eu/ OpenArchives is the European guide to OAI-PMH compliant digital repositories in the world.

  • Society for Political Methodology working papers http://polmeth.wustl.edu/workingpapers.php  

  • State Politics and Policy Quarterly (Published by the APSA Organized Section on State Politics and Policy) Data Resources http://www.ipsr.ku.edu/SPPQ/research.shtml

  • Berkeley Electronic Press ResearchNow http://researchnow.bepress.com/workingpapers.html A set of institutional repositories of universities, colleges, and research institutes and preprints/working papers

  • International Knowledge Network of Women in Politics working papers www.iknowpolitics.org/en/taxonomy_menu/4/799  

  • European Social Survey www.europeansocialsurvey.org The ESS is an academically-driven social survey designed to chart and explain the interaction between Europe's changing institutions and the attitudes, beliefs and behaviour patterns of its diverse populations. Now in its fourth round, the survey covers over 30 nations and employs the most rigorous methodologies. 

  • Manuscripts on "egalitarian theories of justice and their applications"
    http://mora.rente.nhh.no/projects/EqualityExchange/Manuscripts/tabid/57/Default.aspx  

 

PROL: Political Research Online

Political Research Online (PROL) is a repository of papers delivered at professional conferences, and emerging political science scholarship.  PROL accepts pre-print scholarship and research for review and comment.  It is also a repository for political science papers increasingly available through center and institute web servers and not readily identifiable generally in the field. 

Political Research Online is a collaborative project led by the American Political Science Association and a consortium of political science and related associations including the Canadian Political Science Association, International Studies Association, Midwest Political Science Association, New England Political Science Association, Northeastern Political Science Association, Political Studies Association (UK), Southwestern Political Science Association, Southern Political Science Association, Western Political Science Association, National Conference of Black Political Scientists, and American Society for Public Administration.

Find the leading-edge research you need on PROL.  To use PROL to search or post papers online, you need only provide an email address.

URL ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΣΤΟ ECLASS (ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ ΤΗΛΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ)

https://eclass.uop.gr/modules/auth/opencourses.php?fc=266